Mexikon desagertutako pertsonen eta haien senideen bila ari direnek intimidazioei eta eraso hilgarriei egin behar diete aurre, asteazken honetan, NBEko hainbat adituk salatu dutenez. Teresa Magueyalen adibidea jarri dute, pasa den maiatzean akabatu zutena.

Emakumeak hiru urte zeramatzan semearen bila, eta Celayan (Mexiko erdialdea) bizikletan zihoala hil zuten. Bestalde, Araceli Rodriguez giza eskubideen defendatzaileari ere eraso egin zioten martxoan, Guerrero estatuan. Biak, hasiera batean, giza eskubideen defendatzaileentzako eta kazetarientzako mekanismo federalak babesten zituen.

Nazio Batuen Giza Eskubideetarako Goi Komisarioaren Mexikoko Bulegoak (ONU-DH) Mexikoko segurtasun erakundeei eskatu die informazioa eskura dezatela herrialdearen desagerpenak argitzeko. Izan ere, 110.000 pertsona baino gehiagoko krisia du.

«Etengabeko beldur-, mehatxu- eta segurtasun-gabeziako ingurunean jarduteak disuasio-eragina du biktimen senideengan, gizarte zibileko eragileengan, giza eskubideen defendatzaileengan eta erakundeengan», adierazi zuten ohar batean, Bortxazko Desagertzeen Biktimen Nazioarteko Egunean.

Era berean, eraso horien erantzuleak «lehenbailehen ikertzea, auzipetzea eta zigor egokiak ezartzea» eskatu zieten Mexikoko agintariei. «Oso kezkagarria da giza eskubideen defendatzaileen eta aktibisten aurkako krimenengatiko zigorgabetasunak jarraitzea, aurkeztutako salaketak gorabehera», adierazi zuten adituek.

Etengabeko desagerpenak

Mexikon 100.000 pertsona baino gehiago desagertu ziren iaz, eta horrek «krimen antolatuaren indarkeriarekin lotutako krisi iraunkorra islatzen du».

Ekintzaileek eta senitartekoek gertatutakoa argitzeko ikerketak oztopatzea leporatu diete Indar Armatuei eta segurtasun erakundeei, 2014ko irailean Ayotizapan desagertutako 43 ikasleen kasuan bezala.

Gainera, joan den astean Karla Quintana Bilaketa Batzorde Nazionaleko (CNB) titularrak uko egin zion, Andres Manuel Lopez Obrador presidenteak desagertzeen errolda aldatzeko ustez egindako presioengatik. Gobernuak ukatu egin du hori.

ONU-DHk onartu zuen «Mexikok aurrerapen arautzaileak eta instituzionalak» dituela, baina beharrezkotzat jo zuen «segurtasun eta inteligentzia aparatuek ahalegin horiekin bat egitea eta erakunde espezializatuekin lankidetzan aritzeko erresistentziak gainditzea».

1.800 migrante desagerturik

Erakunde zibilek asteazken honetan salatu dutenez, 1.800 migratzaile baino gehiago desagertuta daude Mexikon, herrialdean aurkitu ez dituzten 110.000 pertsona baino gehiagoren krisiaren erdian.

Behartutako Desagertzeen Biktimen Nazioarteko Egunean, Justiziarako Fundazioaren erakundeek, Migrazioari buruzko Bloke Latinoamerikarrak eta El Progresoko Desagertutako Senide Migratzaileen Batzordeak (Cofamipro) adierazi zuten Mexiko dela «migratzaileak desagertzen diren herrialdea».

«Guztira, 55 nazionalitatetako 1.801 atzerritar desagertu dira Mexikon, Bilaketarako Batzorde Nazionalaren datu-basearen arabera (2023ko abuztuaren 24an eten zen), eta zifra horiek errealitatea islatzetik urrun daude», adierazi dute elkarteek ohar batean.

Jatorrizko herrialdearen arabera, Hondurasko migratzaileak dira desagertzeen buru (347 kasu), eta ondoren Guatemala (307), Kolonbia (169), El Salvador (147) eta Nikaragua (76) daude.