Hona Ikastolen Elkartearen ustez eskola segregazioari aurre egiteko berehala hartu beharreko neurria: hezkuntza eragileek Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako eskolatze batzordeetan parte hartzea. «Atzerriko jatorria duen ikasleria bereziki matrikulazio garaitik kanpo eskolatzen da, eta horien matrikulazioa eskolatze batzordeek egiten dute. Dagokion herrian matrikulazio arazoak dituen ikastetxera bideratzen dute ikaslea ia beti», ohartarazi du Koldo Tellitu federazioko lehendakariak. Jaurlaritzako Hezkuntza Saileko teknikariak dira gaur egun kide bakarrak. Tellituk uste du eragileek banaketa «orekatuagoa» egingo luketela. Iazko datua ipini du adibide gisa: 4.200 ikasle iritsi ziren matrikula sasoitik kanpo, eta 250 bidali zituzten batzordeek ikastoletara.

Atzerriko jatorria duten ikasleen eskolatzea «herri apustua» dela uste du Ikastolen Elkarteak. Nabarmendu dute egoera aztertu eta eragileen artean «irtenbide integralak» adostu behar direla. «Ekimena» hartu nahi izan dute. Horregatik, elkarteko artezkaritza kontseiluko eta zuzendaritzako kideek babestuta, euren proposamena aurkeztu zuten Tellituk berak eta Nekane Artola lehendakariordeak, atzo. Zortzi neurri dira; eskolatze batzordeena da lehena. Baina badute eskaera gehiago ere, eta «horrek besteko garrantzia edo gehiago» dute ikastolentzat. Besteak beste, hizkuntza ereduen sistema kendu eta murgiltze eredua ezartzea nahi dute. «Ez genuke ulertuko [EAEko] Hezkuntza Lege berriak apustu hori ez egitea. Ezinbestekoa da, eta ez bakarrik segregazioa gainditzeko». Tellituk uste du gaztelania hizkuntza hegemonikoa izateak baduela eragina: «Ezin dugu ahaztu atzerriko jatorria duten ikasleak gizarteratzeko eginbidean hizkuntza ereduen sistema hautespen eta baztertze bidea bihurtu izan dela».

Orain gainontzeko eragileei azalduko diete euren proposamena. «Batzuetan badirudi mutur bateko eta besteko jarrerak ordezkatzen ditugula, baina segregazioaren kontu honetan dirudien baino gertuago daude eragileon jarrerak», nabarmendu du Tellituk. Esan du zortzi puntuko proposamena taxutzen ibili direnean beste eragileek egindakoak ere irakurri dituztela, eta «espero baino antzekotasun gehiago» topatu dituztela euren artean.

Datua urte batetik bestera aldatu egiten dela esan du Tellituk, baina, batez beste, Araba, Bizkai eta Gipuzkoako eskoletan dauden jatorri atzerritarreko ikasleen %4 eta %5 artean dago ikastoletan matrikulatuta. «Ezin ditugu begiak itxi egungo errealitatearen aurrean», aitortu du Artolak. Hala ere, Tellituk ohartarazi du hiru herrialde historikoetako hiriburuetako egoera hori den arren, zortzi herritan ikastola dela atzerritar gehien dituen ikastetxea. Gehitu du «duela urte batzuk» Gipuzkoan egoera «orekatuagoa» izan zela. «Politika okerren erruz egin du okerrera egoerak». Politika berriak nahi ditu egoera orekatura itzultzeko.